نقشه های ازبیلت یا چون ساخت چیست؟
نقشه های ازبیلت یا چون ساخت به نقشه های سازه ای گفته می شود که از وضعیت موجود و اجرا شده سازه برداشت می شود و معمولا با نقشه های اجرایی متفاوت است. غالبا کارفرما (بسته به اهمیت و بزرگی) در انتهای هر فاز از پیمانکار درخواست نقشه های ازبیلت را می کند تا برای اجرای مراحل بعد مورد استفاده قرار دهد.
نقشه‌های‌های ازبیلت به دو علت تهیه می گردد:
1- خطای حین اجرا:
به عنوان مثال در پروژه‌ای پس از برداشت نقشه‌های ازبیلت فونداسیون مشخص شده در یکی از آکس‌ها محور ستون به اندازه دو سانتی‌متر از موقعیت اصلی خود جابجا اجرا شده‌است. بنابراین برای تهیه نقشه‌های شاپ دراوینگ از نقشه‌های ازبیلت فونداسیون استفاده شده تا تغییر فوق لحاظ گردد.
2-تغییرات اعمال شده قبل و حین اجرا بر روی نقشه‌های اجرایی با تأیید کارفرما:
به عنوان مثال در اجرای یک خط انتقال آب در داخل شهر، قبل از اجرا متوجه وجود تاسیسات دیگر در تراز خط اجرایی (طبق نقشه ها) شدیم و به همین خاطر باید ارتفاع خط تغییر کند و این کار باعث تغییر نقشه‌ها می گردد و برای همین نقشه همچون ساخت تهیه می گردد تا ارتفاع واقعی خط لوله برای نگهداری و تعمیرات معلوم باشد.
یکی از عوامل تهیه همچون ساخت این است که شاید مشکلی در اجرا پیش بیاد و این کار باعث بشه کار در حین اجرا در نقشه تغییراتی پیش بیاد برای همین بعد از مراحل یا بعد از اتمام پروژه اقدام به تهیه نقشه‌های همچون ساخت می نمایند. به عنوان مثال در اجرای یک خط انتقال آب در داخل شهر ، قبل از اجرا متوجه وجود تاسیسات دیگر در تراز خط اجرایی (طبق نقشه ها) شدیم و به همین خاطر باید ارتفاع خط تغییر کند و این کار باعث تغییر نقشه‌ها می گردد و برای همین نقشه همچون ساخت تهیه می گردد تا ارتفاع واقعی خط لوله برای نگهداری و تعمیرات معلوم باشد.
نقشه ازبیلت چه کاربردهایی دارد؟
- نقشه‌برداری میکروژئودزی جهت کنترل تغییرات سازه‌های حساس مانند سد در طول مرحله بهره‌برداری و نگهداری
- تهیه نقشه ازبیلت ستون‌ها و دیوارهای حایل به منظور چگونگی بررسی وضعیت سازه از نظر نشست و پیچش و شاغولی و انتخاب روش‌های مناسب تقویت سازه و در صورت امکان رفع خطاها
- تهیه پلان نمای یک ساختمان جهت اجرای نمای جدید یا بازسازی نمای موجود که به تازگی باب شده است و پروژه‌های بازسازی تاسیسات الکتریکی و محل خروجی و ورودی لوله‌های تاسیساتی و سایر اجزای ساختمانی نظیر حفرات کانال‌های آب و سرویس‌های بهداشتی
- مستندسازی میراث فرهنگی و آثار تاریخی و ملی و تهیه طرح‌های حفاظت، مرمت، احیاء، ساماندهی بناها، محوطه‌ها و بافت‌های تاریخی – فرهنگ
همان‌طور که از توضیحات این مطلب متوجه شدید، نقشه ازبیلت در حقیقت نقشه اجراشده واقعی پروژه است و تمام تغییرات و اصلاحات حین کار در آن وارد شده است. پس برای هرگونه بررسی و بازسازی در آینده، باید به نقشه‌های ازبیلت مراجعه کرد.
یکی از عوامل تهیه همچون ساخت این است که شاید مشکلی در اجرا پیش بیاد و این کار باعث بشه کار در حین اجرا در نقشه تغییراتی پیش بیاد برای همین بعد از مراحل یا بعد از اتمام پروژه اقدام به تهیه نقشه های همچون ساخت می نمایند.
به عنوان مثال در اجرای یک خط انتقال آب در داخل شهر ، قبل از اجرا متوجه وجود تاسیسات دیگر در تراز خط اجرایی (طبق نقشه ها) شدیم و به همین خاطر باید ارتفاع خط تغییر کند و این کار باعث تغییر نقشه ها می گردد و برای همین نقشه همچون ساخت تهیه می گردد تا ارتفاع واقعی خط لوله برای نگهداری و تعمیرات معلوم باشد.
نمونه نقشه ازبیلت ساختمان
ازبیلت مجری
اکثر شرکت های ساختمانی و عمرانی که در کشور وجود دارند، مجری تهیه نقشه ازبیلت هستند، از این رو شما میتوانید هر شرکتی که خدمات حرفه ای تر و بهتری را ارائه میدهند و به شهر محل احداث ساختمان نزدیک تر هستند را برای ازبیلت مجری انتخاب کنید.
ازبیلت تاسیسات مکانیکی
برای اینکه با ازبیلت تاسیسات مکانیکی آشنا شویم، ابتدا لازم است توضیحاتی درباره تاسیسات مکانیکی و موارد استفاده آن در ساخت و ساز ها آورده شود، تاسیسات مکانیکی در مجموع به دو دسته ی کلی تاسیسات مکانیکی صنعتی و تاسیسات مکانیکی ساختمان تقسیم میشود. تهیه ازبیلت از تاسیسات مکانیکی ساختمان صورت میگیرد و موارد صنعتی موضوع مورد توجه ما در این بخش نیستند.
تاسیسات مکانیکی ساختمان شامل تاسیسات بهداشتی، آبرسانی و فاضلاب، تهویه مطبوع یعنی سیستم سرمایش، گرمایش، تعویض هوا و اگزاست و همچنین تاسیساتی مانند استخر، سونا، جکوزی می باشد. درواقع نقش تاسیسات مکانیکی به عنوان جزیی از ساختمان ها که افراد به صورت روزمره با آن در تعامل می باشند بسیار مهم بوده و تهیه نقشه ازبیلت در روند اجرای آنها در روند کار به با کیفیت ساخته شدن آنها کمک میکند.
ازبیلت تاسیسات برق
یکی دیگر از مدل های نقشه ازبیلت ساختمانی، تهیه ازبیلت تاسیسات برق است، جالب است بدانید تاسیسات برق در کار مهندسین عمران جایگاه خاصی داشته و از طرفی تاسیسات مکانیکی ساختمان کاملا به کار تاسیسات برق وابستگی دارد، بنابرای رعایت اصول ایمنی در هنگام پیاده سازی و اجرای تاسیسات برقی برای سازندگان الزامی است.
به کارگیری استانداردهای لازم تاسیسات برقی زمینه ساز ایجاد یک ساختمان ایمن از لحاظ برق می باشد، از این رو لازم است در هر مرحله انجام کار، نقشه یا همان ازبیلت توسط مهندس پروژه تهیه شود، تا امکان بروز خطا به صفر رسیده و ایمنی ساختمان بیشتر شود.
تاسیسات برقی یا به اصطلاح عام برق کشی ساختمان در چهار مرحله موازی با عملیات بنایی صورت می پذیرد و تهیه ازبیلت تاسیسات برق در تمام این 4 مرحله اجرا و پیاده سازی ساختمان ضروری است، این مراحل عبارت اند از:
تهیه نقشه ازبیلت تاسیسات چه ضرورتی دارد؟
در ساخت وساز و تهیه نقشه ازبیلت تاسیسات برای ساختمان لازم است بدانید که، براساس قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان تصویب شده در سال 1374 مجلس شورای اسلامی، حضور ناظر تاسیسات (مکانیکی و برق) در کلیه سازه ها و با هر متراژ ضروری بوده و چندی است که این مقررات به سختی در حال رعایت بوده و پیگیری می شود و به همین خاطر باید در هر گام از انجام پروژه نقشه ازبیلت تاسیسات تهیه شود.
تهیه نقشه ازبیلت تاسیسات و اخذ تاییدیه از ناظر آبفا و ناظر برق
براساس مقرارت ملی ساختمان اخذ تاییدیه ناظر آبفا به منظور تغییر کاربری بنایی ادارای یا تجاری به مسکونی، در پایان کار لازم است و در غیر اینصورت هزینه استفاده از شبکه های آب و فاضلاب با نرخ چندین برابری محاسبه می شود؛ از طرفی تایید ناظر برق به منظور دریافت و وصل کانال های برق (کنتور) لازم بوده و سازمان ها پخش برق بدون تایید ناظر برق از وصل کانال ها پرهیز می کنند.
چرا باید نقشه ازبیلت تاسیسات تهیه کرد؟
چندین هدف از تهیه نقشه ازبیلت تاسیسات وجود دارد که اساسی ترین آن آینده نگری برای تعمیرات احتمالی تاسیسات بنا توسط مهندس پروژه است، در واقع نقشه از بیلت تاسیسات سازه، نقشه پایانی کار است. برای نمونه احتمال دارد بعد از پایان یک گام از فرایند ساخت و ساز به این نتیجه برسید که تاسیسات بنا آنگونه که باید پیش نرفته است، در این وضعیت به منظور مطمئن شدن از شرایط موجود و ارزیابی راهی که اشتباه رفته، به سراغ تهیه نقشه ازبیلت تاسیسات می رویم.
بنابراین در جواب به این سوال که چرا باید نقشه ازبیلت تاسیسات تهیه شوند باید گفت از آنجایی که تاسیسات زیر بنایی سازه ها به مرور زمان احتمال دارد به تعمیرات احتیاج پیدا کنند، مهندسین و تکنسین ها باید اطلاع کاملی از از شرایط پیاده سازی تاسیسات در داخل پروژه داشته باشند تا در مواقع ضروری بتوانند نسبت به تعمیرات سیستم ها گرمایش، سرمایشی، شبکه های ابرسانی و… ساختمان اقدام کنند، این اطلاعات باید شامل راه های عبور لوله ها, جایگاه شبکه های تهویه و اگزاست فن ها و نوع تاسیسات پیاده سازی شده باشد.
اهداف طراحی نقشه ازبیلت تاسیسات
مشخص شدن اشتباهات صورت گرفته حین پیاده سازی بنا
یکی از اهداف اصلی نقشه ازبیلت تاسیسات این است که مشکلات بوجود آمده در تاسیسات سازه شناسایی و راه های احتمالی تعمیرات در آینده معین شود، از این رو با تهیه نقشه ازبیلیت تاسیسات به آسانی میتوان اشتباهات بوجود آمده هنگام انجام پروژه را تشخیص داد.
تعیین کردن تغییرات پیش و هنگام اجرا و پس از اتمام پروژه
با طراحی نقشه ازبیلت تاسیسات در هر گام از کار، میتوان از تمامی مراحل اجرای تاسیسات سازه آماری صحیح برای گزارش و تایید کارفرما داشت. در حقیقت ازبیلت تاسیسات ریزترین تغییرات اعمال شده در پروژه را نشان داده و موثر بودن آن را بیان می کند.
نحوه تهیه ازبیلت تاسیسات (مکانیکی و برق)
تهیه نقشه ازبیلت تاسیسات مکانیکی و الکتریکی دارای مراحل و روش هایی است که مهندس ناظر پروژه باید همه آن ها را با دقت و گام به گام پیش ببرد تا استانداردهای لازم در پروژه پیاده سازی شوند و طرحی دقیق و بدون ایراد از تغییرات انجام شده بدست بیاید، در ادامه چند نوع ازبیلت تاسیسات مکانیکی سازه را که در هر پروژه توسط مهندس مربوطه و روش های علمی تهیه میشود را برایتان فهرست کرده ایم:
- ترسیم نقشه های گرمایشی
- ترسیم نقشه های آبرسانی
- ترسیم نقشه های فاضلاب
- ترسیم نقشه تهویه و سرمایش
- ترسیم نقشه های آتش نشانی
کاربرد های نقشه ازبیلت تاسیسات ساختمانی
- نظارت بر تاسیسات تغییرات پروژه های حساس مانند سد در طول فرایند بهره‌برداری و نگهداری
- ارزیابی وضعیت سازه از لحاظ لوله کشی و برق کشی انجام شده و انتخاب شیوه های مناسب تقویت بنا و در صورت امکان رفع اشتباهات پیش آمده
- پیاده سازی نمای جدید یا بازسازی نمای موجود که اخیرا باب شده است و پروژه های بازسازی تاسیسات برقی و جایگاه خروجی و ورودی لوله های تاسیساتی و دیگر اجزای ساختمانی مانند حفرات شبکه های آب و سرویس های بهداشتی
- مستندسازی آثار فرهنگی و تاریخی و ملی و آماده سازی طرح های حفاظت، بازسازی، احیاء، یکپارچه سازی بناها، محوطه ها و میراث تاریخی و فرهنگی
چه کسی نقشه ازبیلت تاسیسات را تهیه می کند؟
پیمانکار اصلی وظیفه تهیه نقشه ازبیلت را دارد که در طول فرایند ساخت و ساز باید آن را ارائه دهند و در این پروسه کارگران میدانی داده ها و اطلاعات را که بیانگر کلیه تغییرات و اصلاحات در طول ساخت و ساز می باشد را گردآوری می کنند. در صورتی که در جریان نقشه برداری و یا پیاده سازی پروژه تغییراتی در طرح ها و یا ویژگی های فنی داده شود باید نوع و دلیل آن به اطلاع مسئول امور ساختمان برسد و نقشه ها و یا ویژگی های فنی تغییر یافته تایید شوند، بنابراین تهیه نقشه بر عهده پیمانکار و مهندس ناظر پروژه است.
شایان ذکر است طبق اصول بنا هایی که مجري دارند، مهندس مجري وظیفه تایید صحت و دقت نقشه ها را برعهده دارد که باید تایید شود و در بناهایی که مجري ندارند، مهندس ناظر باید نقشه ازبیلت را تهیه کند.