اسپرینکلر آتش نشانی

یکی از تجهیزات اطفاء حریق اتوماتیک، اسپرینکلر آتش نشانی است که هنگام اطفا حریق به صورت خودکار فعال می شود و با استفاده از سیستم اطفاء حریق آبی موجب خاموش شدن آتش می شود.

نحوه عملکرد و طرز کار اسپرینکلر آتش نشانی

اسپرینکلر آتش نشانی دارای حباب های شیشه ای حاوی جیوه حساس به دما می باشد .با افزایش دمای محیط اطراف اسپرینکلر، این حباب ها دچار انبساط می شوند و می شکنند و آب موجود در اسپرینکلر تخلیه می شود.پس در هنگام اجرای اسپرینکلر در سیستم اطفاء حریق، فقط اسپرینکلرهای نزدیک محل حریق که حرارت را حس کرده اند فعال می شوند و تا زمانی که منبع حاوی آب است عملکرد آنها ادامه می یابد.

انواع اسپرینکلر آتش نشانی

اکثر اسپرینکلر های آتش نشانی در دو اندازه اصلی در دسترس هستند:

“2/1 (12.7 میلی متر) و “4/3 (19.3 میلی متر). مدل “2/1متداول ترین اندازه برای ساختمانهای اداری، هتلها و مدارس است.از طرف دیگر، از اسپرینکلر های “4/3 درصورت نیاز به مقدار بیشتری آب، استفاده می شود.درجه حرارت اسپرینکلر آتش نشانی، دمایی است که در آن اسپرینکلر فعال می شود.دامنه این دما غالبا از 57 تا 182 درجه سانتی‌گراد است.این دامنه را می توان با رنگ مایع درون لامپ در مورد اسپرینکلر های با حباب شیشه ای تشخیص داد.

انواع اسپرینکلر آتش نشانی با توجه به رنگ مایع درونشان در دماهای متفاوتی فعال می شوند در زیر ذکر شده است:

نارنجی: 57 درجه

قرمز: 68 درجه

زرد: 70 درجه

سبز: 93 درجه

آبی: 141 درجه

بنفش: 182 درجه

همچنین اسپرینکلرها از نظر نحوه عملکرد و نوع واکنش و طریقه نصب به انواع زیر تقسیم می شوند:

اسپرینکلر پایین زن

جزء اسپرینکلرهای با حالت نصب عمودی هستند.

دفلکتور آن به سمت پایین است و آب پس از عبور از اوریفیس و دفلکتور به صورت نیم کره ای پایین می ریزد.

اسپرینکلر بالا زن

نحوه نصب اسپرینکلر آتش نشانی بالا زن نیز عمودی است و آب از اوریفیس به سمت بالا حرکت می کند و بعد از عبور از دفلکتور به صورت چتری خارج می شود.لازم به ذکر است که اسپرینکلرهای بالا زن جهت نصب نیاز به قاب ندارند.

اسپرینکلر واکنش استاندارد

سرعت واکنش اسپرینکلر به قطر حباب اسپرینکلر بستگی دارد و در اسپرینکلر واکنش استاندارد قطر حباب 3 میلی متر است.

اسپرینکلر واکنش سریع

در اسپرینکلر واکنش سریع قطر حباب اسپرینکلر 5 میلی متر می باشد و سریع تر از اسپرینکلر با واکنش استاندارد می باشد.

اسپرینکلر کنار زن یا دیواری (افقی)

نحوه نصب این اسپرینکلر به صورت افقی و بر روی دیوار می باشد و دارای دفلکتور خاصی است، به گونه ای که با فعال شدن اسپرینکلر دیواری بیشتر آب به روبرو پرتاب می شود.اما مقداری از آب نیز به دیواری که اسپرینکلر بر روی آن نصب شده نیز پاشیده می شود.

اسپرینکلر مخفی (Concealed Sprinkler)

اسپرینکلر کانسیلد در مکان هایی که حفظ زیبایی ظاهر ساختمان مهم است استفاده می شود.دارای یک قاب می باشد و به صورت توکار و درون سقف نصب می شود، به گونه ای که پس از نصب هم سطح سقف می باشد.هنگام افزایش حرارت با جدا شدن قاب از اسپرینکلر و بیرون آمدن اسپرینکلر فعال می شود.

انواع سیستم اسپرینکلر آتش نشانی

اسپرینکلر دارای 4 نوع سیستم زیر می باشد:

سیستم اسپرینکلر لوله خشک

درون لوله ها هوای تحت فشار وجود دارد و به محض فعال شدن اسپرینکلرها فشار هوا کاهش می یابد.در اثر کاهش فشار شیر آب باز می شود و آب وارد سیستم شده و پس از آن از اسپرینکلر آتش نشانی خارج می شود.به دلیل اینکه ابتدا فشار هوا تخلیه می شود در نتیجه تخلیه آب با تاخیر صورت گرفته، به همین دلیل در هر ناحیه اسپرینکلرهای مورد نیاز را 30% افزایش می دهند.در این سیستم اغلب از اسپرینکلر بالا زن استفاده می شود.

سیستم اسپرینکلر لوله تر

در سیستم اسپرینکلر لوله تر درون لوله ها آب وجود دارد و به محض فعال شدن اسپرینکلر آتش نشانی، آب درون لوله ها از طریق اسپرینکلر تخلیه می شود.در نتیجه می توان گفت که اتلاف وقت در سیستم اسپرینکلر لوله تر وجود ندارد.اما از آنجایی که آب در دمای پایین یخ می زند در دماهای پایین حدود 4 درجه سانتی گراد از سیستم اسپرینکر ضد یخ استفاده می شود.

به گونه ای که هنگام فعال شدن اسپرینکلر ابتدا ضد یخ و سپس آب تخلیه می شود.در سیستم اسپرینکلر تر از شیر یک طرفه و گیج فشار سیستم و منبع استفاده می شود.

سیستم اسپرینکلر پیش عملگر

فرمان فعال شدن اسپرینکلرها را سیستم اعلام حریق می دهد.یعنی باید در کنار آن ها حتما سیستم اعلام حریق نصب باشد و به تنهایی کاربردی ندارد.درون لوله های این نوع سیستم یا هوای فشرده و یا بدون فشار وجود دارد و در سه نوع همبندی تک، هم بندی دوتایی و بدون همبندی موجود است، که مدل اول مانند سیستم تر و نوع دوم مانند سیستم خشک عمل می کند و نوع سوم آن که سیستم بدون خطا نام دارد.

حتی در صورت خراب شدن سیستم اعلام حریق با باز شدن اسپرینکلرها شروع به کار می کند.در این نوع سیستم از اسپرینکلر بالا زن استفاده می شود.

سیستم اسپرینکلر سیلابی (Deluge)

اسپرینکلرهای لوله کشی شده با دستور سیستم اعلام حریق فعال می شوند.

درون این لوله ها آب است و با فرمان سیستم اعلام حریق، شیر کنترل باز می شود و آب از اسپرینکلرها خارج می شود.

اجزای اسپرینکلر آتش نشانی

به طور کلی اسپرینکلر مورد تایید آتش نشانی شامل 4 قسمت زیر می باشد:

• قاب
• سنسور حرارتی
• درپوش
• دفلکتور (صفحه منحرف کننده جریان)