لوله کشی در موتورخانه

قلب تاسیسات هر ساختمان موتورخانه آن می باشد، مکانی که مملو از لوله و اتصالات و شیرآلات و… می باشد، درون موتورخانه عمدتا از لوله و اتصالات فولادی استفاده می شود. همچنین در این مکان ها، لوله های مانیسمان بسیار پرکاربرد می باشند به خصوص برای سیالاتی که دارای دما و فشار بالا می باشند. لوله کشی در موتورخانه

کلکتور چیست و اصول نصب كلکتور

کلکتور موتورخانه یا همان کالکتور (Collector) در صنعت لوله کشی، مورد استفاده قرار می گیرد. کلکتور موتورخانه، یعنی جمع کننده. در لوله کشی ساختمانی، در موتورخانه ها، لوله ای وجود دارد که برای انتقال مایعات از یک مکان به مکان دیگری از کلکتور موتورخانه استفاده می شود. از طرفی از مزایای کلکتور در موتورخانه می توان به تقسیم یکنواخت آب گرم و سرد در یک ساختمان و نیز تنظیم تعادل فشار آب نسبت به تقاضای مصرف کننده اشاره کرد.

کلکتور باید به‌شکلی نصب شود که دسترسی به شیرها به آسانی میسر باشد و دماسنج‌ها و فشار سنج‌های روی آن کاملا در معرض دید باشند. کلکتور باید در محل خود کاملا تراز و شاقول نصب گردد.

انواع لوله های موتورخانه

به طور کلی، لوله های موتورخانه براساس معیارهای مختلفی دسته بندی می شوند. مهمترین این معیارها عبارتند از:

• انواع لوله بر اساس شکل ظاهری
• استاندارد ساخت و تولید لوله
• جنس لوله ساخته شده
• سایز اسمی لوله
• ضخامت اسمی لوله
• وضعیت قسمت انتهایی لوله
• طول لوله ساخته شده

انواع اتصالات در لوله‌كشی موتورخانه

باتوجه به ‌نوع، جنس و کاربرد لوله ‌ها، انواع اتصالات در تأسیسات گرمایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. وصاله‌های مورد استفاده در هریک از سیستم‌های لوله‌کشی از جنس، ضخامت جدار و نوع اتصال، باید برای کار با لوله ‌های انتخاب شده و شرایط کار سیستم، مناسب باشند. به‌طوری که برای لوله‌ های فولادی جنس وصاله‌ها از چدن چکش‌خوار با اتصال دنده‌ای و یا فولادی با اتصال دنده‌ای یا جوشی می‌باشد.

اجزای لوله‌كشی در موتورخانه

انواع شیرفلکه‌ها

• شیر کف فلزی
• شیر کشویی
• شیر سماوری
• شیر یک طرفه

اتصالات باز شو

اتصال لوله به دستگاه‌ها باید از نوع اتصال بازشو باشند و در زیر هر لوله‌ قائم باید اتصال بازشو پیش‌بینی شود. اتصال بازشو باید قابل دسترسی باشد و به هیچ عنوان نباید در داخل سقف، دیوار، کف، تیغه و دیگر مصالح ساختمانی به کار برده شود. لوله کشی در موتورخانه

آویز

از آویز برای آویختن لوله از یک نقطه ثابت و نگاه داشتن آن در تراز معین استفاده می شود، که به لوله این امکان را می‌دهد تا به اندازه محدود در امتداد محور یا طرفین حرکت کند. آویز معمولاً وزن لوله و دیگر اجزای متصل به آن را در نقطه‌ای بالاتر از لوله به اجزای ساختمان منتقل می کند.

انبساط‌گیر و ارتعاش‌گیر

به‌دلیل انبساط و انقباض طول لوله، ضرورت دارد که برای طول‌های زیاد از وسایلی به‌نام انبساط‌گیر استفاده شود این وسیله ممکن است به اشکال ساده و لوپ انبساطی و یا به شکل یک لوله قابل ارتجاع باشد.

یکی دیگر از موضوعاتی که در اتصال لوله‌ها به دستگاه باید مد نظر قرار گیرد ارتعاش‌گیر می‌باشد. تا ارتعاش دستگاه‌های گردنده مانند پمپ به لوله منتقل نشده و باعث شکستگی آن نشود.

شیب‌بندی

لوله‌کشی در موتورخانه ها باید به صورت مستقیم و با شیب مناسب انجام شود. همچنین شیب لوله‌ های افقی باید به سمت نقاط تخلیه ‌باشد. باید در نظر گرفت که شیب لوله‌ های افقی تخلیه آب دستگاه‌ها و لوله‌کشی آب گرم  به لوله تخلیه تا نقاط دفع، باید دست کم یک دهم باشد.

تقسیم بندی کلی لوله ها

• آهنی: چدن، آهن کارکرده، فولاد
• غیرآهنی: سربی، آلومینیومی، مسی، روی

لوله های فولادی

لوله های فولادی موتورخانه در دو نوع درزدار و بدون درز و در انواع سیاه فولادی و گالوانیزه تولید می شوند. لوله های بدون درز، با فرآیند سوراخ کاری یا اکستروژن تولید می گردد. در روش تولید دیگر، ورق فولادی درز طولی آن را جوش می دهند. از جمله استانداردهای مربوط به لوله های فولادی به استانداردهای DIN، ANSI، BS و ISO می توان اشاره کرد.

لوله های فولادی DIN2440 و DIN2441 درز دار و بدون درز و با سطوح خارجی سیاه گالوانیزه ای و یا از فولاد ST33-2 و طبق استاندارد DIN17100 ساخته و تولید می شوند. این نوع لوله ها از نوع دو سر ساده و دو سر دنده با بوشن است که برای اتصالات دنده ای مناسب است. همچنین، از مزایای لوله های فولاد آلیاژی می توان به مقاومت در برابر سیالات خورنده و همچنین تحمل دما و فشار کاری بالا اشاره کرد.

لوله های گالوانیزه

لوله های گالوانیزه از مهمترین انواع لوله های فولادی به شمار می روند، که دارای رنگ نقره ای بوده و عموماً برای لوله کشی آب سرد و گرم مصرفی و لوله کشی موتورخانه ساختمان ها مورد استفاده قرار می گیرند. همچنین وجود عایق مناسب در این لوله ها، باعث کاهش زیاد تلفات حرارتی لوله آب گرم و افزایش طول عمر آنها می شود.

لوله های سیاه

لوله های فولادی سیاه عموماً در لوله کشی آب سیستم های سرمایشی و گرمایشی موتورخانه ها و بطور کلی در اکثر ساختمان ها مورد استفاده قرار می گیرند. لوله های سیاه موتورخانه پس از لایه رنگ ضد زنگ و تست، جهت جلوگیری از تلفات حرارتی باید عایق کاری شوند.

لوله های مانیسمان

لوله های مانیسمان  از انواع لوله های فولادی بدون درز به شمار می رود، که دارای بیشترین ضخامت و استحکام بدنه و همچنین بالاترین حد تحمل نیروهای فیزیکی و فشار را دارا می باشند.عموماً  از لوله های مانیسمان در لوله کشی های گاز منازل و آپارتمان ها استفاده شده و صرفا با استفاده از اتصالات مانیسمانی و بصورت جوشی استفاده می گردد.

لوله های مسی

لوله های مسی عموما در سیستم های لوله کشی آب، فاضلاب، سوخت رسانی، روغن موتور و دستگاه های تهویه استفاده می شود. به دلیل گران بودن مس، این لوله ها در تاسیسات آب و لوله کشی فاضلاب کمتر به کار می روند.، یکی از مزایای اصلی استفاده از مس در تولید لوله های تاسیساتی و موتورخانه، قابلیت انتقال حرارت مناسب می باشد.

لوله های غیرفلزی

لوله های غیرفلزی شامل انواع لوله های سیمانی، بتنی، پلاستیکی، پلیکا PVC، پلی اتیلن، پلی پروپیلن، فایبرگلاس و … می شود.

لوله های پلیمری

خوردگی و رسوب گذاری در صنعت تاسیسات سبب تلاش بیشتر تولیدکنندگان برای ساخت لوله هایی مقاوم در برابر شرایط محیطی شده است. یکی از ثمرات این تلاش ها تولید لوله های پلیمری است. با این وجود این لوله ها نیز با مشکلات دیگری همراه هستند.

لوله های پروپیلن

لوله های پروپیلن نوع دیگری از لوله هاست. از مزایای این لوله می توان به عدم پوسیدگی از داخل و خارج ، وزن کم ، پایین بودن ضریب هدایت حرارتی ، افت فشار و رسوب پذیری پایین و نصب سریع و آسان اشاره کرد. از معایب آن می توان به عدم تحمل دما و فشار زیاد ، ضریب انبساط طولی زیاد ، امکان عبور نور و مشکلات بهداشتی ، نفوذ اکسیژن و عدم شکل پذیری استفاده از آن ها اشاره کرد. لوله کشی در موتورخانه

لوله های پلی اتیلن

این لوله ها توان تحمل فشار و دمای بیشتری را نسبت به لوله های پروپیلن دارند. برای سیستم های آبرسانی، فاضلاب، گازها در فشار کم و در محدوده دمایی بین 50 تا80 درجه سانتی گراد استفاده می شوند. لوله های پلی اتیلن در برابر اسیدها، قلیاها و حلال های ضعیف مقاوم هستند. اما، عواملی چون ضریب انبساط حرارتی بالا، مقاومت پایین در برابر عوامل جوی، پتانسیل شکستگی ناشی از تنش، چسبندگی ضعیف به سایر مواد و دشواری پیوند و قابلیت اشتعال موانعی جدی برای استفاده از آنها محسوب می شود.

لوله های چند لایه

با توجه به معایب و محدودیت های لوله های پروپیلن، متخصصان تلاش کردند که روش های دیگری جهت حفظ مزایای کاربردی این لوله ها و کاهش معایب آن ها پیدا کنند. نتیجه این تلاش ها، تولید لوله هایی شد که خواص لوله های فلزی و پلیمری را توامان داشته باشند. لوله های پلیمری 5 لایه، یکی از انواع متداول این نوع لوله هاست.

همان گونه که از نام این محصول پیداست، این لوله ها از 5 لایه تشکیل شده اند. يك لوله آلومينيومي با جوش طولي اولتراسونيك،‌ بدنه اصلي این لوله ها را تشكيل مي دهد. که سبب مقاومت در برابر فشار، حرارت و نفوذ اكسيژن را تامين مي كند. سایر اجزای تشکیل دهنده این لوله ها، دو لايه پليمر PEOC و دو لايه چسب مخصوص هست که تا مدت ها کارایی بالای آن در برابر شرایط سخت کاری را فراهم می کند.

تجهیزات موتورخانه

معمولا محل قرارگیری موتورخانه در زیرزمین خانه است و در ساختمان های بزرگ تر معمولا این فضا در خارج از محل ساختمان وجود دارد، به دلیل سنگینی تاسیسات و سر و صدای زیادی که تولید می کند. از تجهیزات و قطعات موتورخانه می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• چیلر
• دیگ بخار
• منبع انباسط
• مخزن
• لوله ها