همراهان عزیز و ارجمند امجدشاپ،برای شروع لوله کشی گاز یک ساختمان مسکونی ابتدا مسیر لوله گاز ,تعداد انشعابات,محل قرار گیری هر انشعاب توسط پیمانکار گاز به جوشکار داده شده وبعد از تعیین قطر لوله لیستی از اتصالات مورد نیاز اعم از تعداد لوله ها,شیرهای مصرف,اتصالات جوشی,سیم جوش,نوار تفلون,پیچ,رولپلاک,ضدزنگ,نوارسیاه و ….تهیه میشود.
تاسیسات ساختمان یکی از مهم‌ترین فاکتور‌هایی است که باید به بهترین شکل پیاده‌سازی شود. استانداردهای زیادی برای تاسیسات وجود داشته که بر اساس آن می‌توان ساختمان را در گروه‌های مختلفی درجه‌بندی کرد. قطعا عبارت ایمن‌سازی ساختمان به گوشتان خورده است، ایمن‌سازی ساختمان تمام جزئیات آن اعم‌از؛ سازه، لوله کشی، برق کشی و مصالح را در بر می‌گیرد. اگر لوله کشی آب و گاز به‌درستی انجام نشود، علاوه‌بر ایجاد خسارات بسیار زیاد، خطرات جبران‌ناپذیری را به بار خواهد آورد. به‌همین دلیل لوله کشی اهمیت بسیار زیادی دارد.
هنگام لوله کشی گاز، تعیین سایز لوله بسیار مهم است. شاید به این فکر کنید که مگر لوله‌های مخصوص ساختمان جهت گاز‌کشی یک اندازه‌ی خاص ندارد؟ قطعا سایز لوله گاز مختلف است. ساختمان‌های بزرگ و چند طبقه از لوله گاز متفاوتی نسبت به ساختمان کوچک و یک طبقه استفاده می‌کنند. تعیین لوله گاز ساختمان بر اساس شرایط مختلفی تعیین خواهد شد. در این مقاله قصد داریم به‌موضوع تعیین سایز لوله گاز ساختمان بپردازیم پس با ما همراه باشید.
اصول لوله کشی گاز ساختمان
1. در نقشه لوله کشی گاز باید محل ، قطر دودکش و پنجره در پلان مشخص باشد و رنگبندی با سایز لوله ها با هم مطابقت داشته باشند.
2. باید کروکی و آدرس و زیر بنای ساختمان به صورت کامل و دقیق در نقشه ها تعیین شود.
3. جهتت شمال پلان باید از سمت کوچه به ورودی ملک رسم شود.
4. نقشه ها باید بدون قلم خوردگی و خوانا باشند و پلان معماری با مقیاس مناسب باشد و با واقعیت مطابقت داشته باشد.
5. توجه کنید بازرسی نهایی برای پرونده هایی که فاقد برگه پیش بازرسی هستند ، مجاز می باشد.
6. مقیاس نقشه ها 1/100 و بر روی کاغذ A3 باشد.
عوامل تعیین کننده‌ی سایز لوله گاز ساختمان
- مساحت ساختمان: انشعاب لوله گاز باید چه مساحتی را تحت پوشش دهد؟ جواب این سوال در تعیین سایز لوله گاز ساختمان بسیار مهم است. در فرمول تعیین کننده‌ی سایز لوله گاز، حداکثر مسافتی که لوله باید طی می‌کند، یکی از فاکتور‌های مهم است.
- نقشه‌ی ساختمان: الگو و نقشه‌ی ساختمان، تعداد اتاق‌ها، میزان پوشش‌دهی گاز در ساختمان و هم‌چنین فضای باز ساختمان مهم است. بر اساس نقشه و طبق استانداردهای موجود مشخص میشود که چه قسمت‌هایی از خانه و ساختمان را می‌توان لوله کشی کرد. اگر قسمتی فاقد استاندارد باشد، هرگز لوله‌کشی گاز برای آنجا انجام نخواهد شد.
- دستگاههای موجود در ساختمان: موتور خانه، بخاری گازی، آبگرمکن، شوفاز، اجاق گاز و دستگاه‌هایی که به گاز شهری متصل هستند، در تعیین سایز لوله گاز نقش مهمی دارند. چرا که این دستگاه‌ها تعیین کنده‌ی گاز مصرفی در ساختمان خواهند بود و انشعاب گاز باید توان تامین گاز مصرفی را داشته باشد. اگر از لوله گاز با سایز کوچک استفاده شود، گاز کمی وارد ساختمان شده که تامین کننده‌ی نیاز آن نمی‌باشد.
- ظرفیت کنتور: کنتور گاز خروجی خاصی داشته و با توجه به ظرفیت آنها میزان خروجی گاز بر اساس متر‌مربع تعیین میشود. با توجه به این که از چه کنتوری استفاده میشود، سایز لوله گاز نیز تعیین خواهد شد. چرا که لوله‌ها عاملی برای تنظیم کننده‌ی گاز خروجی می‌باشند، از هر لوله‌ای برای انشعاب استفاده نخواهد شد.
تعیین قطر لوله گاز
الف – تعیین مقدار مصرف گاز
مقدار مصرف گاز هر یک از وسایل گاز سوز بر حسب متر مکعب اغلب توسط سازندگان روی صفحه مشخصات این وسایل درج میشگردد. چنانچه وسایل گاز سوزی فاقد صفحه مشخصات باشد می توان میزان مصرف را از جدول 22-5 که متوسط مصرف دستگاههای گاز سوز را نشان میدهد به دست آورد .اگر میزان مصرف دستگاهی برحسب کیلو کالری در ساعت داده شده باشد ،می توان مصرف را بر میانگین ارزش حرارتی گاز مصرفی که در جدول 21-5 داده شده است تقسیم کرد تا مقدار مصرف بر حسب متر مکعب در ساعت بدست آید از جمع مصرف هر یک از وسایل گاز سوز ،گاز مصرفی هر یک از انشعابات و از جمع مصرف انشعابات میزان مصرف کل ساختمان بدست می آید .
ب- تعیین دورترین مسیر لوله
طول لوله باید از رگولاتورتا دورترین نقطه مصرف در ساختمان اندازه گیری شود . این طول تعیین قطر تمامی لوله ها به ترتیبی است که ذکر می شود .
ج- یافتن قطر لوله ها در جدول
با در اختیار داشتن میزان مصرف گاز در کل ساختمان و هر یک از انشعابات (بند الف) و طول لوله از رگولاتور تا دورترین نقطه مصرف (بند ب) به جدول 23-5 مراجعه می کنیم.
ابتدا با طول لوله ای که در اختیار داریم سطر مربوطه را در جدول پیدا می کنیم .چنانچه این طول دقیقاً در جدول نباشد باید سطر بعدی که مربوط به طول بزرگتر است را در نظر بگیریم .نکته مهمی که باید به خاطر داشت این است که برای تعیین قطر تمامی لوله ها باید از همین سطر( طول) استفاده کرد .
حال با معلوم شدن سطر مورد نظر و میزان کل مصرف گاز در ساعت اندازه قطر لوله اصلی گاز ساختمان از جدول مذکور قرائت می شود . قطر لوله تمامی انشعابات نیز درست به همین ترتیب و از همین سطر جدول اما بر مبنای مصرف گاز انشعاب مورد نظر ، به دست می آید .
فرمول تعیین سایز لوله گاز ساختمان
دو فاکتور بسیار مهم برای تعیین سایز لوله گار ساختمان وجود دارد:
- حداکثر مسیری که لوله گاز طی می‌کند.
- میزان مصرف گاز شهری
یک جدول استاندارد برای تعیین سایز لوله گاز وجود دارد که پارامتر‌های آن دو عامل بالا است. برای جلوگیری از هدر رفت انرژی گاز و هم‌چنین تامین گاز مورد نیاز ساختمان باید هر دو فاکتور بسیار دقیق و اصولی تعیین شوند. کوچک‌ترین خطایی در محاسبه‌ی این دو فاکتور سبب تحمل هزینه‌های اضافی و خسارت برای ساختمان خواهد شد.
| فاصله سر لوله رابط تا شیر قفل سونده علمک(cm) | سایز سر لوله رابط بالای علمک(in) | سایز شیر اصلی(in) | قطر جانشین کنتور یا لوله رابط(in) | طول جانشین کنتور(cm) | حداقل فاصله کنتوراز سقف(cm) | فاصله کنتور از دیوار(cm) | ظرفیت گازدهی(m3/hr) | نوع کنتور | |
| مشترک | تکی | ||||||||
| 50 | 30 | 1 | 1 | 1 | 25-30 | 10 | 10 | 0.1-6 | G4 |
| 50 | 30 | 1 | 1 | 1 | 25-30 | 10 | 10 | 6.1-10 | G6 |
| 50 | 30 | 1 | 1 | 1 | 35-40 | 15 | 15 | 10.1-16 | G10 |
| 50 | 30 | 1 | 1 1/2 | 1 | 35-40 | 15 | 15 | 16.1-25 | G16 |
| 60 | 40 | 1 | 2 | 2 | 82 | 30 | 25 | 25.1-40 | G25 |
| 60 | 40 | 1 | 2 | 2 | 120-150 | 40 | 30 | 40.1-65 | G40 |
| 60 | 40 | 1 | 2 | 2 | 120-150 | 40 | 30 | 65.1-1100 | G65 |
| 60 | 40 | 1 | 2 | 2 | 120-150 | 40 | 30 | 100.1-160 | G100 |
سخن نهایی
لوله کشی گاز یکی از مهم‌ترین فرآیندهایی است که در طی ساخت ساختمان باید به‌درستی انجام شود. تعیین سایز لوله گاز برای ایمن سازی ساختمان بسیار مهم است، چرا که سایز لوله گاز مقدار گاز ورودی به ساختمان را تعیین می‌کند، مقدار اضافی باعث هدر رفت انرژی و هم‌چنین افزایش هزینه‌های ناشی از مصرف گاز خواهد شد. مقدار کمتر نیز جواب‌گو مصرف ساختمان نبوده و دستگاه‌هایی که با گاز کار می‌کنند، دچار مشکل خواهند شد.