با شروع فصل گرما خرید و راهاندازی سیستمهای سرمایشی نیز شروع میشود.
کولر آبی یکی از ابداعاتی است که استفاده از هوای خنک در گرمای تابستان
را برای ما به ارمغان آورده است. همه مردم استراحت دلچسب در خنکای هوای
منزل را که به وسیله کولر آبی فراهم گردیده است تجربه کرده اند.
کولرهای آبی نوعی از کولرها هست که برای مناطقی با آب و هوای گرم و خشک
استفاده میگردد زیرا کولر آبی با ایجاد رطوبت مانع از خشک شدن هوا و ترک خوردن
وسایل چوبی و ایجاد الکتریسته ساکن در این مناطق میگردد و همچنین به لطافت هوا نیز کمک میکند.
سرمایش تبخیری فرایندی است که در آن از پدیدهٔ تبخیر به عنوان یک جاذب گرماییِ طبیعی
استفاده میشود. در این فرایند، گرمای محسوس هوا جذب شده و به عنوان گرمای نهانِ
لازم برای تبخیر آب استفاده میشود. مقدار گرمای محسوس جذبشده به مقدار آبی که تبخیر میشود بستگی دارد.
هر چقدر آب در گردش داخل کولرهای آبی بیشتر باشد قدرت خنککنندگی آن هم بیشتر میشود.
سرمایش تبخیری یک فرایند بسیار قدیمی است که منشأ آن به هزاران سال قبل،
در تمدنهای باستانی ایران و مصر بازمیگردد. خنککنندههای تبخیری نوین بر اساس
نمونههای اولیهای که در دههٔ ۱۹۰۰ آمریکا ساخته شد تولید میشوند. سرمایش تبخیری
میتواند به صورت مستقیم یا غیر مستقیم و خودبخودی یا مختلط، انجام شود.
در سرمایش تبخیری مستقیم، مقدار آب موجود در هوای خنک شده افزایش مییابد
. در سرمایش تبخیری غیرمستقیم، تبخیر در درون یک مبدل حرارتی انجام میشود و
مقدار رطوبت موجود در هوای خنک شده، تغییری نمیکند. از آنجایی که بالا بودن
نرخ تبخیر رطوبت نسبی را افزایش داده و ممکن است موجب عدم آسایش محیط شود
روش سرمایش تبخیری مستقیم باید در مناطقی اجرا شود که رطوبت نسبی در آنجا کم باشد.
هرگاه فرایند تبخیر بهطور طبیعی انجام شود تبخیر خودبخودی انجام میشود. در صورتی
میتوان یک فضا را با تبخیر خود بخودی خنک نمود که در آن سدی از آب راکد یا در جریان
مانند حوضچه یا فوارهٔ آب وجود داشته باشد. در مواردی که تبخیر توسط دستگاههای مکانیکی
انجام شود تبخیر مختلط است. واضح است که در این نوع تبخیر انرژی مصرف میشود،
ولی مقدار انرژی مصرفی در مقایسه با تهویهٔ مطبوع بسیار کمتر است. اساس روش سرمایش تبخیری، ترمودینامیک تبخیر آب یا به عبارت دیگر تغییر حالت آب از مایع به بخار است.
کولر های آبی بوسیله آبی که توسط شلنگ کوچکی که از آب شیر متصل است به داخل
کولر هدایت می شود و توسط پمپ داخل کولر بر روی پوشال هایی که در چهار طرف کولر
تعبیه شده می ریزدبه طور کلی روش کلی کار به این صورت است که موتور و پروانه،
هوای گرم بیرون را به داخل محفظه کولر کشیده، و دراینبین آبی که در بین پوشالها ریخته شده،
باعث میشود گرمای هوایی که از این مسیر عبور میکند تبخیر شده و هوای ورودی به محفظه
کولر خنک شود. به همین سادگی! پس در واقع میتوان گفت، در کولرهای آبی، پوشال یکی
نقشهای خنککننده اصلی را ایفا میکند. پوشالها رشتههای کوتاه و بلندی هستند که
ماشینهای پوشال سازی آنها را از چوب میسازند. ساختار نفوذپذیری پوشال چوبی و ساختمان
فیبری آن باعث میشود که قدرت پوشالها در جذب آب بسیار بالا باشد. این امر باعث بالا رفتن
راندمان کولرهای آبی و عملکرد بهینهی آنها میشود.
بزرگترین عیب پوشالها، عمر مفید کوتاه آنهاست. پوشالها به دلیل مواجه مداوم با آب،
خیلی زود دچار فرسودگی، از هم پاشیدگی، و افتادگی میشوند. این باعث میشود راندمان
کاری کولر آبی پایین بیاید. عموماً توصیه میشود هر ساله پوشالهای کولر آبی تعویض شود
تا بتوان بهترین و بالاترین کارایی را از کولر آبی دریافت کرد.
واضح است که کولرهای آبی برای تأمین سرمایش محیط به رطوبت پوشال نیاز دارند.
اما این رطوبت به مرور مشکلساز میشود. وجود رطوبت در پوشالها باعث تجمع باکتریها،
ویروسها، قارچها و حتی گردوغبار، و در پی آن انتشار آنها به محیط ساختمان و بروز مشکلات
سلامتی و بهداشتی میشود. امکان رشد و تکثیر ماهیتها یا هیرهها، که نوعی کنه هستند،
در محیط مرطوب پوشالها زیاد است. بنابراین، توصیه میشود حتماً پوشالهای کولر آبی
را سالی یکبار تعویض کنید تا دچار این قبیل مشکلات نشوید.
مزایای پوشالها
- پوشالها به دلیل چوبی بودن و ساختار متخلخلشان، بسیار سبک وزن هستند.
- پوشالهای چوبی در دسترس هستند و برای تهیهی آنها، محدودیتی وجود ندارد.
- ارزان قیمت بودن پوشالها هم باعث افزایش محبوبیتشان میشود.
- میزان انتقال دما در پوشالها بسیار بالا است.
معایب پوشالها
- عموماً پوشالهای خنککننده، محل تجمع باکتریهای مضری هستند که قابلیت ایجاداختلالات تنفسی و ریوی را دارند.
- ازآنجاییکه پوشال رطوبت را حفظ میکند، امکان ایجاد قارچ و باکتری در بین آن بالا است.
- ازآنجاییکه پوشالها از چوب تهیهشدهاند، در برابر آب دچار پوسیدگی میشوند و زودبهزود باید آنها را تعویض کرد.
- در اغلب موارد، وجود آلودگی در پوشالها باعث ایجاد بوی بد میشود.
- گرد وغبار و آلودگی درون پوشالها را نمیتوان تمیز کرد.
- نفوذپذیری نامناسب در پوشالها باعث مصرف بالای آب، و درنتیجه سبب افزایش هزینهها و هدر رفتن آب زیاد میشود.
- پس از مدتی ساختار پوشالها دچار تغییر میشود. این باعث میشود عملکرد کولر آبی تا حد زیادی تحت تأثیر قرار بگیرد.
کولر آبی سلولزی
نوع دیگر کولر آبی و جود دارد به نام کولر آبی سلولزی
اساس کار کولر سلولزی مانند کولر معمولی از طریق سرمایش تبخیری است اما در آن به جای پوشال،
از پد سلولزی استفاده شده که باعث میشود کولر سلولزی، بازدهی سرمایشی بالاتری نسبت به
مدل معمولی داشته باشد.پد سلولزی در واقع واسط تبخیر کننده آب است که باعث خنکی
بیشتر محیط و کاهش مصرف انرژی می شود.