آب عامل مهمی در تولید محصولات کشاورزی،تامین مواد غذایی،اکولوژی و محیط زیست سالم محسوب می شود.
منابع آبی کره زمین با بحران هایی اعم از کمبود آب،عدم دسترسی به آب شرب بهداشتی و فقدان آگاهی در تصمیم گیران مردم و … دست در گریبان است.
از آبیاری زیرزمینی هنگامی استفاده می‌شود که رطوبت لازم از ریشه گیاه توسط کنترل سطح ایستابی است.
در آبیاری زیرزمینی یک لایه غیر قابل نفوذ در عمق مناسبی از سطح خاک قرار دارد تا بتواند سطح ایستابی را کنترل کند.
در آبیاری زیرزمینی سطح خاک مرطوب نمی‌شود و بیشتر برای تامین رطوبت مورد نیاز ریشه، سطح ایستابی تا حد زیادی بالا می‌برد تا به وسیله آب بتواند از طریق خاصیت مویینگی به ریشه گیاه برسد.
سیستم آبیاری زیرزمینی به نوعی آبیاری میکرو یا قطره‌ای نیز گفته می‌شود، با این تفاوت که به جای لوله‌های سوراخ‌دار از لوله‌های اسنفجی به نام تراوا استفاده می‌شود. این سیستم توانایی انتشار آب به طور یکنواخت و تحت کنترل را داشته و به خوبی ریشه گیاه را آبرسانی می‌کند.
در آبیاری زیر سطحی؛ گیاه دارای هوا و آب بیشتری است و در نتیجه رشد بهتری خواهد داشت. از این روش می توان در آبیاری باغات میوه مانند باغ پسته، زیتون، خرما، مرکبات، درختان سیاه ریشه و انواع زراعت هایی مانند سیب زمینی، ذرت، پنبه و یونجه ،فضای سبز جنگلی شهری و بلوارها ،مناطق دارای محدودیت آبی روف گاردن و مناطق دارای تبخیر بالا استفاده کرد.
از آبیاری زیرسطحی در مناطق نا مساعد با شیب تند استفاده می شود زیرا آبیاری سطحی در فشارهای مختلف کار می کند و مناسب برای شرایط سخت جغرافیایی است.
همچنین عمق نصب لوله های زیرسطحی براساس عمق ریشه گیاه کاشت شده تعیین می شود. از آنجایی که هزینه تعمیر و نگهداری این روش بالاست و نیاز به طراحی تخصصی دارد، بیشتر از این سیستم برای زمین‌هایی با مقیاس متوسط و بزرگ استفاده می شود.
طول عمر عمومی این سیستم بین ۱۲-۱۵ سال است که می‌توان با نگهداری مناسب و استفاده از مواد با کیفیت طول عمر آن را افزایش داد.
در این روش آب مورد نیاز ، از ۳ طریق و به طور مستقیم با حداقل تبخیر در اختیار گیاه قرار می گیرد:
- لوله های قطره چکان دار
- لوله های تراوا
- کپسول رسی متخلخل
مزیت کپسول رسی و لوله های تراوا نسبت به لوله های قطره چکان دار، عدم گرفتگی منافذ خروجی آب توسط ریشه های گیاهان می باشد.
این سیستم شامل ریختن آب بر روی خاک با سرعت بسیار کم (۲ – ۲۰ لیتر در ساعت) با استفاده از لوله‌های پلاستیکی تراوا با قطر کوچک است. آب در نزدیکی گیاهان به کار گرفته می‌شود به گونه‌ای که برخلاف آبیاری سطحی و آبپاش که شامل خیس شدن کل پروفیل خاک (لایه‌های خاک) است، فقط بخشی از خاک که در آن ریشه‌ها رشد می‌کنند خیس می‌شود.
با استفاده از سیستم آبیاری زیرزمینی تراوا، آبیاری از روش‌های دیگر بیشتر انجام می‌شود (معمولاً هر ۱ – ۳ روز)، در نتیجه سطح رطوبت بالایی را در خاک برای گیاه فراهم می‌کند. تا زمانی که میزان آبیاری کمتر از ظرفیت نفوذ خاک باشد، خاک اشباع نشده و هیچ آب آزادی روی سطح آن نمی‌ایستد.
آبیاری تراوا با لوله‌های پلاستیکی باریک به قطر حدود ۲ سانتی‌متر استفاده می‌شود. این لوله‌ها در عمق بین ۲۰ تا ۵۰ سانتی‌متری به اندازه کافی در عمق خاک دفن می‌شوند تا به خوبی ریشه گیاهان را آبرسانی کنند. در این سیستم جریان آب وجود ندارد، بلکه یک فضای رطوبتی در اطراف لوله ایجاد می‌شود.
فناوری تراوا با فشار خیلی کم، آب را از دیواره لوله تراوش کرده و با ایجاد فضای رطوبتی، با فضای اطراف خود به تعادل می‌رسد. به میزانی که ریشه، آب جذب می‌کند، لوله هم به تراوش کردن ادامه می‌دهد. ناگفته نماند در این سیستم هیچ گونه تبخیری وجود ندارد.
به طور کلی، شبکه آب‌دهی زیرزمینی تراوا، آب، سم، کود و اکسیژن محلول در آب را برای انتقال به لوله‌های تراوش (همان تراوا) از لوله‌های فرعی دریافت می‌کند. همچنین، لوله تراوا از لاستیک بازیافتی ساخته شده و از الگوی متخلخلِ اسفنجی به جای سوراخ‌دار تبعیت می‌کند. این لوله نرم و انعطاف‌پذیر است و استفاده از آن بسیار آسان می‌باشد، زیرا می‌توان گوشه‌های آن را گرد و انتهای آن را به راحتی خم کرد.
تاریخچه آبیاری زیرسطحی
نحوه‌ی آبیاری زیرزمینی به گذشته‌های دور در ایران بر می‌گیردد.
برای مناطق کم آب ایران از کوزه‌های سفالی که در زیر درختان دفن می‌کردند، متداول بوده است.
به این شیوه از این کوزه‌ها استفاده می‌شد که در پای هر درخت کوزه‌ای خاک می‌کردند و دهانه‌ی کوزه را بیرون از خاک بیرون قرار می‌دادند.
بعدا این کوزه‌ها را با استفاده از یک مشک پر از آب می‌کنند تا با گذشت زمان، آب داخل کوزه، از دیوار سفالی، بیرون می‌آید و جذب خاک می‌شود.
نحوه‌ی آبیاری زیرزمینی در جهان حدودا به ۴۰ سال پیش بر می‌گردد.
این تکنولوژی آبیاری ابتدا از آمریکا با استفاده از لوله‌های تراوش‌کننده آغاز شد و بعدا به کشورهای فرانسه، استرالیا، انگلستان و ایران که جزء پنجمین کشوری است که به این تکنولوژی دست پیدا کرده است.
یکی از بزرگ‌ترین انستیتو CNR موسسه‌های تحقیقاتی جهان کشور فرانسه است.
برای این منظور آزمایش‌های فراوان و بسیاری انجام داده است.
این آزمایشها بر روی میلیون‌ها متر لوله تراوا در آزمایشگاه‌های مجهز، از جمله دبی، میزان تحمل فشار، مقاومت در برابر کشش، میزان مقاوم بودن تاخوردگی، کنترل کردن زبری، تنظیم کردن قطر داخلی و خارجی، کنترل وزن در هر متر لوله، افت فشار، رسوب‌زدایی از طریق اسید نیتریک، آب ژاول و غیره، رساندن انواع کودها و سم‌های محلول، انواع علف‌‌کش‌ها و غیره در شرایط جوی متفاوت و مناطق و خاک‌های مختلف انجام داده شده است.
نتیجه حاصل شده به تاییدیه رسمی و ثبت بین المللی تکنولوژی تراوا رسیده است.
کاربرد آبیاری زیرزمینی
سیستم آبیاری تراوا در طیف گسترده‌ای از فعالیت‌ها به شرح زیر مورد استفاده قرار می‌گیرد:
۱- استفاده در فضای سبز شهری، برای مثال پارک‌ها.
۲- استفاده در مصارف خانگی برای رشد گیاهان در باغچه.
۳- کاربرد گسترده در امور کشاورزی:
- محصولات زراعی کم رشد مانند: فلفل دلمه‌ای، کاهو، لوبیا و کدو
- میوه‌ها از جمله: انگور، تمشک، توت فرنگی و زغال اخته
- محصولاتی مانند پنبه
- محصولاتی که درست در زیر سطح خاک رشد می‌کنند مانند: سیب‌زمینی، پیاز و هویج
مزایای سیستم آبیاری زیر سطحی
۱-توزیع یکنواخت آب به محصولات :
با استفاده از قطره چکانهای جبران کننده این سیستم به یکنواختی 100 درصد رسیده است. این یکنواخت به معنی رشد و نمو مناسب گیاه می باشد.
۲-کاهش تبخیر آب :
در این روش به دلیل قرار گرفتن لوله ها در زیر خاک امکان تبخیر آب وجود ندارد.
۳-صرفه جویی در مصرف آب و جلوگیری از هدر رفت آن در اثر ایجاد روان آب و یا تبخیر :
در روش آبیاری زیرسطحی از تبخیر آب جلوگیری می شود و آب مستقیماً به ریشه رسیده و موجب افزایش بازدهی می شود. این روش در مقایسه با روش های دیگر حجم بیشتری از خاک را مرطوب می کند. همچنین حرکت مویینگی آب در این روش کم می شود که این نیز موجب صرفه جویی در مصرف آب می شود.
۴-افزایش میزان تولید و کیفیت محصول :
در این روش به دلیل اینکه آب سریع تر به ریشه ی گیاه می رسد باعث رشد بهتر گیاه و افزایش کیفیت محصول می شود.همچنین چون در این روش خاک شسته نمی شود خاک‌های اطراف ریشه متراکم نمی شوند و باعث رسیدن هوا به ریشه می شود که این مورد نیز در تولید محصول با کیفت اثرگذار است.
۵-کاهش هزینه های کارگری :
از آن جا که لوله های قطره چکان دار توسط ماشین جاگذاری می شوند هزینه کارگر کاهش خواهد یافت.
۶-جلوگیری از آهکی شدن قطره چکان ها :
به دلیل اینکه قطره چکان ها در زیر سطح خاک قرار می گیرد و تبخیر آب وجود ندارد املاح و رسوبات تشکیل نشده و آهگی شدن قطره چکان ها جلوگیری می شود.
۷-افزایش عمر نوار ها به دلیل قرار نگرفتن در معرض تابش اشعه ماوراء بنفش خورشید :
این روش چون اجزا در زیر خاک قرار می گیرند نور خورشید کمتر به نوار تیپ صدمه می زند. تغییرات دمایی کمتری را تجربه می کنند و امکان آسیب در اثر رفت و آمد ماشین های کشاورزی نیز کاهش پیدا می کند.
۸-کاهش رشد علف های هرز :
از آنجایی که در این روش آب فقط در منطقه ای محدود در دسترس گیاهان اصلی قرار می گیرد ، علف های هرز فرصت رشد نخواهند داشت.
۹-کاهش هزینه های بهره برداری و نگهداری :
در این روش نیازی به کارگر برای حذف علف هرز و کنترل آبیاری وجود ندارد و به نسبت روش های دیگر نیاز به تعمیرات کمتری دارد که موجب کاهش هزینه ها می گردد.
۱۰-صرفه جویی در مصرف کود و سموم :
در روش زیر سطحی کود و سموم شیمیایی از طریق قطره چکان ها به ریشه منتقل می شود و در این حالت هیچ مقداری از سموم شیمیایی هدر نمی رود و نیاز به مصرف سم و کود زیاد نیست.
۱۱-سهولت در برداشت محصول توسط ماشین آلات :
در آبیاری محصولات زراعی مانند یونجه که چند ساله هستند وجود لوله ها روی زمین مشکلاتی را دربرداشت محصول توسط دستگاهاایجاد می کند. که استفاده از آبیاری زیر سطحی این مشکل را رفع می کند.
۱۲-امکان آبیاری همزمان با برداشت و یا بلافاصله پس از آن به منظور تسریع در رشد
۱۳-کاهش در تراکم و کوبیده شدن خاک
۱۴-مناسب برای مناطق بادخیز و گرم و خشک
۱۵-حفظ بهینه رطوبت خاک در اطراف ریشه با آبیاری مکرر
۱۶-کاهش تماس آب فاضلاب تصفیه شده با محصولات زراعی و کارگران
۱۷-عدم فرسایش خاک
معایب آبیاری زیر سطحی
انسداد نازل ها توسط خاک
زمانی که سیستم آبیاری زیرسطحی خاموش می شود به واسطه مکش منفی ایجاد شده در محل خروجی آب از قطره چکان ها ، ذرات خاک به داخل قطره چکان ها مکیده شده و باعث گرفتگی قطره چکان ها می شود .
راه حل : در سیستم آبیاری قطره ای زیر سطحی با استفاده از قطره چکان های آنتی سیفون ،شستشوی لوله ها ،اسید شویی و یا استفاده از شیرهای خلا شکن در اندازه مناسب و نقاط مشخص و یا کاربرد هر دو روش می توان از ورود ذرات خاک به داخل قطره چکان ها جلوگیری و این مشکل را رفع کرد.
انسداد نازل‌ها توسط ریشه
راه حل : برای جلوگیری از ورود ریشه به قطره چکان می توان از دو روش زیر استفاده کرد:
– به کار بردن مواد بازدارنده ورود ریشه در زمان تولید لوله قطره چکان دار
– تزریق دوره ای مواد بازدارنده ورود ریشه به آب آبیاری
امروزه با طراحی نانو فیلتر های محافظ ریشه دیگر ریشه به دستگاه نزدیک نمی‌شود و نیازی به‌اضافه کردن سم درون آب برای فلج‌کردن ریشه‌ها و دورکردن آنها از دستگاه وجود ندارد
انسداد نازل ها توسط باکتری ها و جلبک ها
راه حل : این مشکل با فیلتراسیون مناسب ، انتخاب صحیح قطره چکان و اسیدشویی قابل کنترل می باشد .
ریسک جویده شدن نوارها توسط جوندگان
موش ها و بعضی از جوندگان با جویدن و قطع کردن نوار های آبده یا لترال ها می توانند سیستم آبیاری زیرسطحی را با مشکل مواجه کنند .
برای کاهش این مشکل باید در انتخاب و آماده سازی مزرعه ، نصب و نگهداری سامانه آبیاری قطره ای زیرسطحی دقت لازم به عمل آید .
آسیب‌دیدگی لوله ها توسط ماشین آلات سنگین :
با قرار دادن لوله ها در ارتفاع مناسب می توان از این مشکل جلوگیری کرد.
تجمع نمک :
زمانی که آب شور باشد نمک در جلوی جبهه پیشروی رطوبت خاک تجمع پیدا می کند . در سیستم آبیاری subsurface drip irrigation این تجمع نمک بیشتر در بالا نزدیک سطح زمین و میان لترال ها صورت می گیرد .
در هنگام نبود بارندگی کافی نمک ها در منطقه توسعه ریشه تجمع یافته و باعث کاهش عملکرد محصول می شوند .
راه حل : برای رفع این مشکل در سال های خشک و کم باران ، لازم است در انتهای زمستان یا قبل از شروع عملیات کاشت ، نسبت به آبشویی سطحی اقدام شود .
هزینه بالا
یکی از معایب این روش هزینه ی بالای آن است. که می توان بااجرای یک سیستم طراحی استاندارد زیر سطحی بخشی از هزینه های اضافی را کاهش داد. همچنین صرفه جویی ۲۵-۳۰ درصدی در مصرف آب نسبتا به روش قطره ای رو سطحی؛ هزینه بالاتر این سیستم را از نظر اقتصادی توجیه پذیر می نماید.
از این روش بیشتر در زمین های کشاورزی با مساحت بالا مثل ۱۰،۲۰ و..هکتار استفاده می شود.
اجزا سیستم آبیاری زیر سطحی
اجزا سیستم آبیاری زیر سطحی شامل قسمت های زیر می باشد :
حوضچه تصفیه
واحد پمپاژ :
پمپ فشار لازم برای عملکرد مناسب سیستم را تامین می‌کند. قدرت آن بستگی به دبی و فشار لازم برای تلفات افت، توپوگرافی زمین، فشار کارکرد سامانه و تلفات فشار در فیلتر‌ها و سایر اجزای سامانه می‌باشد. سیستم آبیاری قطره‌ای زیرسطحی معمولا به فشار کارکرد پایینی نیاز دارد. حداقل لازم حدود ۱۰۰ کیلو پاسکال می‌باشد.
شیر تنظیم کننده فشار :
از این شیر ها برای قطع و وصل کردن آب و تنظیم فشار آب به هر واحد آبیاری استفاده می‌شود.
شیرهای جلوگیری از برگشت جریان (شیر یک طرفه ) :
از این شیرجهت جلوگیری از برگشت آب هنگام خاموش کردن پمپ و جلوگیری از صدمات احتمالی به پمپ و سامانه کنترل مرکزی و برگشت کود و ذرات ریز از تانک تزریق کود به منبع آب ضروری است بعد از سامانه کنترل مرکزی، ابتدای لوله ی اصلی، ابتدای سامانه کنترل مرکزی و ابتدای لوله رانش پمپ از شیر یکطرفه آب استفاده شود.
واحد تزریق کود
فیلتراسیون :
یکی از مهم‌ترین قسمت‌های سیستم آبیاری قطره ای زیرسطحی می‌باشد وعملکرد مناسب آن برای کل سیستم بسیار مهم و حیاتی است.
شیرهای شستشو :
لترال ها به یک مانیفلند که مسئول شستشو می باشند در انتهای هر بلوک وصل می شوند.
در انتهای هر بلوک یا واحد آبیاری ، لترال ها به یک مانیفلد که شستشوی سامانه را به عهده دارد ، متصل اند . در انتهای مانیفلد مذکور شیر تخلیه قرار دارد. مانیفلد شستشو، رسوبات و مواد اضافی باقیمانده در لترال ها می شوید و آن ها را به محل خاص می فرستد و فشار در لترال ها را متعادل می کند.
شیر تخلیه هوا:
در نقاط مرتفع و در آخر لوله های نیمه اصلی از شیرهای تخلیه هوا به منظور جلوگیری از مکش ذرات خاک به داخل قطره چکان ها در زمانی که سیستم خاموش است شیر تخلیه هوا نصب می کنند.
لوله‌های PVC :
این لوله ها آب را از منبع و سیستم پمپاژ با فشار معينی دريافت کرده و آن را به قطره چکان می رسانند .
در واقع لوله های آبیاری وصل کننده ی قسمت های مختلف سیستم آبیاری زیرسطحی به هم هستند.
لوله‌های قطره چکان‌دار (لترال‌ها)
لوله های قطره چکان دار از مهم‌ترین قسمت‌های سیستم آبیاری قطره‌ای زیرسطحی است. دقت در انتخاب قطره‌چکان‌ها اهمیت زیادی دارد و تضمین کننده طول عمر سیستم و یکنواختی پخش آب در زیر سطح خاک است. ساختار بیشتر قطره‌چکان‌ها بدین گونه است که جریان آب در آنها به صورت متلاطم بوده و سپس آب از سوراخ قطره چکان‌ها به صورت قطره خارج می‌شود.
دبی سنج :
از دبی‌سنج برای کنترل حجم آب استفاده می شود. به دلیل اینکه قطره چکان‌ها در زیر خاک قرار دارند ؛ با نصب یک دبی‌سنج می‌توان نسبت به گرفتکی قطره چکان‌ها و یا ترکیدگی و پارگی لوله ها اطلاع حاصل نمود.
امجدپایپ قادر به ارسال سفارشات شما به اقصی نقاط کشور از جمله استان ها و شهر ها و روستاهای :
خراسان رضوی,اصفهان,فارس,خوزستان, مازندران,,کرمان,سیستان وبلوچستان,البرز,گیلان,کرمانشاه,گلستان,هرمزگان,لرستان, همدان, کردستان,مرکزی,قم,قزوین,اردبیل,بوشهر,یزد,زنجان,خراسان شمالی,خراسان جنوبی,کهگیلویه و بویراحمد,سمنان,ایلام ،آذربایجان شرقی ، تبریز ، مراغه ، مرند . اهر ، آذربایجان غربی ،ارومیه . خوی ، میاندوآب ، مهاباد ، اصفهان ، کاشان ، خمینی شهر ، نجف آباد ، اردبیل ، پارس آباد ، مشگین شهر . خلخال ، البرز ،کرج ، کمال شهر، نظر آباد ، محمد شهر ، ایلام ، دهلران، ایوان ، آبدانان ، بوشهر . برازجان . بندر کنگان ، بندر گناوه ، چهارمحال و بختیاری . شهرکرد ، بروجن . لردگان ، فرخ‌شهر ، خراسان جنوبی ، بیرجند ، قائن ، طبس ، فردوس ، خراسان رضوی ، مشهد .نیشابور ، سبزوار ، تربت حیدریه ، خراسان شمالی . بجنورد ، شیروان و تهران بزرگ و همچنین تمام بخش های تهران بزرگ از جمله: برندهای معتبر لوله و اتصالات تک لایه
شمال تهران : تجریش، نیاوران، قلهک، جماران، ازگل، لویزان، مینی سیتی، سوهانک، دروس، حسین‌آباد_مبارک‌آباد، اقدسیه، زعفرانیه، محمودیه، فرمانیه، کامرانیه، داودیه، دزاشیب، جردن، الهیه، ولنجک، اوین، ظفر، درکه، فرحزاد، پونک، سعادت آباد ، شهرک غرب،ونک و جنت آباد.
شرق تهران : تهران نو، تهرانپارس، نارمک، شهرک امید، شهرک ویلایی زیتون، سرخه حصار، پیروزی، گرگان، وحیدیه، کالاد، شمس‌آباد، حکیمیه، نیروی هوایی، نظام آباد، مجیدیه، حشمتیه، منصورآباد.
غرب تهران : شهرک آزادی، ستارخان، آریاشهر، (تهران)، شهر زیبا، شهران، طرشت، گیشا، چیتگر، شهرک اکباتان، کوی بیمه، تهرانسر، حصارک، آزادی، فردوس، دهکده المپیک , شهرک امیر کبیر ، کن و وردآورد.
جنوب تهران : مشیریه، شهرک مسعودیه، افسریه، خانی آباد نو، نازی‌آباد، نعمت‌آباد، یاخچی‌آباد، امیربهادر، آذری، اتابک، خراسان، خزانه فلاح، خزانه بخارایی، شاپور، مولوی، سیروس، دروازه غار، جوادیه، یافت‌آباد، منیریه، امیریه، شوش، بازار تهران، شادآباد، بازار آهن، آهن مکان، خیام، چهارراه سیروس، گلوبندک، شهرری ، کوی سیزده آبان، دولت‌آباد، شهرک رسالت، بازار چینی فروشان، کیان شهر، یافت آباد، بازار موبایل و مبل ایران.
مرکز تهران : یوسف آباد، امیرآباد، عباس‌آباد، جلفا، خواجه عبدالله، بهارشیراز، زرتشت، بهجت آباد، تخت جمشید (طالقانی)، تخت طاووس، سهروردی، آپادانا، توحید، جمهوری (نادری)، استانبول، توپخانه، لاله زار، باغ صبا، فاطمی، آرژانتین، آذربایجان می باشد.
و همچنین شهرهای :
اسفراین ، آشخانه ، رودهن ، بومهن ،پردیس، دماوند ، گیلاوند ، فیروزکوه ، آبسرد ، لواسان ، جاجرود ، کمرد ، خرمدشت ، جابان ، آینه ورزان ، وانا ، پلور . هراز ، آبعلی ، خوزستان ،اهواز .دزفول ، آبادان ، بندر ماهشهر ، زنجان ، ابهر ، خرمدره ، قیدار ، سیستان و بلوچستان ، زاهدان ، زابل ، ایرانشهر ، چابهار ، سمنان ، شاهرود ، دامغان ، گرمسار ، فارس ، شیراز . مرودشت ، جهرم . فسا ، قم . قنوات ، جعفریه ، کهک ، قزوین ، الوند ، تاکستان ، آبیک ، کهکیلویه و بویراحمد ، دوگنبدان ، دهدشت ، لیکک ، کردستان ،سنندج ، سقز ، مریوان ، بانه ،کرمان ، سیرجان . رفسنجان ، جیرفت ، کرمانشاه ، اسلام‌آباد غرب ، کنگاور ، جوانرود ، گیلان ، رشت ، بندر انزلی ، لاهیجان ، لنگرود ، گلستان ، گرگان . گنبد کاووس . علی آباد کتول ، بندر ترکمن ، لرستان ، خرم آباد ، بروجرد ، دورود . کوهدشت ، مازندران ، ساری ، آمل ، بابل ، قائم شهر ، مرکزی ، اراک ، ساوه ، خمین ، محلات ، هرمزگان .بندر عباس ، میناب . دهبارز ، بندر لنگه . همدان ، ملایر ، نهاوند ، اسدآباد ، یزد ، میبد ، اردکان و حمیدیا می باشد. برندهای معتبر لوله و اتصالات تک لایه
و همچنین روستاهای :
یلقان دره ،آردینه ،چناران ،گل آهک .جورد ،آبینک ،وسکاره ،مهرآباد ،تماشا ،پلنگ آواز .باغ کمش ،اصطلک ،کرشت ،
کرد نبرد ،واصفجان .گل خندان قدیم ،گل خندان جدید ،طاهرآباد .دماوند ،زیارت ،شلمبه ،کهنک ،یهر ،لیپشت ،آیینه ورزان ،دهنار .مومج ،وادان ،آب کلاه ،آجان ،آردینه .سادات محله ،سربندان ،سرخ چشمه ،سرخه ده ،سقز دره .سنگ آسیابک ،شاه بلاغی ،شکن کلک .شمس آباد ،آرو ،اردینه ،اصلان ،کبود دره ،کفتار دره .کهنک .تجرک ،تیرک ،جورد ،چشمه سبزی .چنار عرب ها ،مرانک ،مشا ،مراء ،لونه ،لمان ،حصار ،حصارک .وسکاره .وردانه ،دوآب ،دهنار ،زان ،زرشکی .یدره .یلقان دره ،یهر ،آب باریک ،اتشان ،ارو ،اسورو امیریه ،امین آباد .اندریه .اندور ،انزها ،اهنز ،بادرود ،بهان ،بهانک .پردین ،پیرده ،جلیزجند ،جلیل آباد ،حصاربن ،خمده ،درده ،دریابک ،دمی آقا ،دهگردان ،دهین ،زرمان .سائوبزرگ ،سرانزا ،سرچمن ،سرمندان ،سلمان ،سله بن .سیمین دشت ،شادمهن ،شهرآباد ،شیخ وزا .طارس ،طارم گورسفید ،طارن ،طرود ،طهنه ،عرب لی ،فرح آباد .کبوتردره .،کبودبند ،کتالان ،کدوده .کرگوانه ،کلارخان بالا ،کله سر ،کله منار ،کمند ،کیدنان ،گاوده ،گچه ،گدوک ،گذرخانی سیدآباد ،گورسفید .لاسم چشمه ، لزور ، محمودآباد ، مرگسر مزداران ،مه آباد ،مهن ،ناماور ،نجفدر .نواس ،ورسخواران .وزنا ،وشتان ،هرانده ،هریاج می باشد.