اصول لوله كشي فاضلاب بهداشتي ساختمان

• پيش از طراحی بايد اطلاعات كافي از محوطه داخل و خارج ساختمان و چگونگی اتصال لوله اصلی فاضلاب ساختمان به لوله ي خارج از

ساختمان (ملك) ، شبكه فاضلاب شهری، دستگاه تصفيه فاضلاب خصوصي و يا هر سيستم دفع ديگری بدست آورد.

• طراحی لوله كشی فاضلاب بهداشتی ساختمان بايد طبق روش های مهندسی مورد تاييد انجام شود.روش هاي محاسبات مهندسی برای

اندازه گذاری لوله ها و ديگر اجزای لوله كشی بايد مورد تاييد قرار گيرد.

• لوله ها نباید وزن زیادی را متحمل شونددر هنگام لوله کشی این مسئله را لحاظ کنید تا از بروز خطرات بعدی پیشگیری شود.

• لوله های فاضلاب نباید از املاک و ساختمان های مجاور عبور کند
• و هر ساختمان باید دارای سیستم لوله کشی یگانه خود باشد.

لوله كشی فاضلاب بهداشتی ساختمان ، شامل شاخه های افقی، لوله های قائم و لوله های اصلی افقی ساختمان بايد با رعايت اهداف

زير طراحی شود:

• سرعت تخلیه لوله کشی فاضلاب باید مناسب باشد، سرعت تخلیه با فشار زیاد یا کم مشکل زاست.

•  فاضلاب در لوله ها بصورت ثقلی جريان يابد و شبكه لوله كشی خودبخود تميز شود.

• لوله كشی بايد مواد جامد و مايع را از لوازم بهداشتی و مصرف كننده هاي ديگر آب، بدون نشت، آرام، بدون صدا، بدون مزاحمت و آسيب رساندن

به لوله ها و ديگر اجزاي لوله كشی دور كند.

• از هرگونه نفوذ گازهاي آلوده شبكه لوله كشی فاضلاب به فضاهای ساختمان جلوگيري به عمل آيد.

• براي خروج گازهاي شبكه لوله كشی فاضلاب به فضاهای خارج از ساختمان پيش بيني هاي لازم به عمل آيد.

• به منظور تميز كردن و رفع گرفتگی احتمالی لوله ها و فيتينگ ها، دسترسی آسان و مناسب پيش بينی شود.

• پيش بيني های لازم براي جلوگيری از خوردگي و فرسودگی لوله ها، فيتينگ ها و اتصالات صورت گيرد.

• در مسير عبور جريان فاضلاب در لوله ها، گرفتگی، تراكم هوا يا رسوب مواد پيش نيايد. تغييرات فشار در لوله كشی فاضلاب محدودشود زيرا ممكن است

فشار معكوس يا مكش سيفونی سبب شكسته شدن ستون آب بند و  هوا بند سيفون ها شده و در نتيجه نفوذ گازهای آلوده و زيان آور به

فضاهای داخل ساختمان شود.فاضلاب خروجی از هريك از لوازم بهداشتی بايد بطور جداگانه و به واسطه سيفون به شاخه افقي فاضلاب يا لوله قائم متصل شود.

به منظور جلوگیری از چالش هایی که در طول متن به آنها اشاره شد، چند اصل زیر می تواند تا حد زیادی موثر باشند که عبارتند از:

1- شیب استاندارد لوله کشی فاضلاب

یکی از مهم ترین و اصلی ترین تکنیک ها، انتخاب شیب استاندارد لوله کشی فاضلاب می باشد. شیبی که برای هر یک از لوله های افقی و عمودی در نظر گرفته میشود، باید به گونه ای باشد که سرعت عبور پساب ها و فضولات بیش از اندازه زیاد یا کم نباشد. با زیاد در نظر گرفتن شیب لوله ها، آب و پساب ها با سرعت زیادی حرکت نموده و ذرات جامد معلق در آنها در جداره ها و کف لوله تجمع پیدا نموده و باعث انسداد خواهند شد.
توجه داشته باشید که شیب کم لوله کشی فاضلاب نیز باعث حرکت بسیار آهسته پساب ها خواهد شد. کم بودن سرعت حرکت پساب ها درون لوله های فاضلاب نیز می تواند در نهایت منجر به گرفتگی لوله ها شود. به همین دلیل بر اساس استانداردهای لوله کشی فاضلاب، این شیب باید حدود صفر تا 5 درصد در نظر گرفته شود. به طوریکه ارتفاع ابتدای لوله کمی بالاتر از نقطه انتهایی بوده و شرایط برای حرکت پساب ها فراهم می گردد.

2- انتخاب لوله فاضلاب با جنس مناسب

از دیگر اصول لوله کشی فاضلاب می توان به انتخاب لوله با جنس مناسب اشاره کرد. لوله های مورد استفاده برای فاضلاب دارای جنس های مختلفی از قبیل پولیکا، گالوانیزه می باشند. لوله های پولیکا ارزان قیمت بوده و از نظر کیفیت نیز تنوع زیادی در آنها وجود دارد. به همین دلیل بهتر است حتما به کیفیت آنها توجه شود و تا حد امکان لوله های پولیکا گرانول را به کار نبرید.
نوع دیگر لوله های مورد استفاده برای لوله کشی فاضلاب، گالوانیزه می باشد. این لوله ها که فلزی هستند، به دلیل استفاده از پوشش گالوانیزه در برابر زنگ زدگی مقاومت بالایی دارند. علاوه براین، استحکام بدنه آنها بسیار بالا بوده و به ندرت دچار ترکیدگی خواهند شد. التبه این لوله ها برای لوله کشی کف ساختمان مناسب نمی باشند.
یکی دیگر از انواع لوله های مورد استفاده برای فاضلاب، لوله های پوش فیت هستند. مهم ترین ویژگی این لوله ها صدای بسیار آهسته حرکت آب و فاضلاب در آنها می باشد. به همین دلیل بیشتر برای لوله کشی فاضلاب داخل ساختمان ها استفاده میشود.

3- لوله کشی فاضلاب بر اساس نقشه

به عنوان یکی از مهم ترین نکات و تکنیک های لوله کشی فاضلاب می توان به اهمیت دادن به نقشه اشاره کرد. قبل از انتخاب لوله ها و اتصالات آنها، لازم است بر اساس شرایط ساختمان نقشه ترسیم شود. ترسیم نقشه لوله کشی فاضلاب جزئیات بسیار زیادی داشته و یک کار تخصصی محسوب میشود. سپس تمام مراحل کار باید کاملا مطابق با نقشه انجام شود تا سردرگمی در حین کار ایجاد نگردد و استانداردها نیز رعایت شوند.

4- توجه به اتصالات لوله کشی فاضلاب

لوله های مورد استفاده برای فاضلاب از نظ نحوه اتصال به هم دارای تنوع بالایی هستند. به طوریکه برخی با چسب به هم متصل شده و برخی از مدل های فشاری هستند. در اصول و تکنیک های لوله کشی فاضلاب توجه ویژه ای به نوع اتصالات میشود و بر اساس شرایط محیط باید آنها را انتخاب کرد. به عنوان مثال، برای لوله کشی سرویس بهداشتی و حمام بیشتر از لوله هایی استفاده میشود که اتصالات فشاری دارند. نوع پوش فیت نیز اتصالات شبیه به سوکت دارند و در لوله کشی آشپزخانه و حمام و سرویس بهداشتی کاربرد دارند.
همچنین لازم به ذکر است، اتصالات لوله کشی فاضلاب 45 درجه بوده و بر اساس شرایط محیط ممکن است از بتن و سیمان برای محکم شدن آنها استفاده شود. به عنوان مثال، در لوله کشی فاضلاب همکف حدود 15 سانتی متر روی لوله ها سیمان استفاده میشود تا کاملا ثابت و بدون تحرک شوند.

5- تست لوله کشی فاضلاب به روش استاندارد

پس از اتمام نصب لوله های فاضلاب و قبل از اینکه سینک روشویی و سایر تجهیزات بهداشتی نصب شوند، باید تست هایی انجام شود. برای بررسی استحکام لوله ها و رفع مشکلات موجود در نحوه اتصال آنها به هم، تست 15 دقیقه ای با فشار 6 متر آب باید انجام شود. پس از تست لازم است ابتدا مشکلات شناسایی و برطرف شود و تا عدم رفع تمام آنها نباید سینک و کاسه توالت و غیره نصب شوند.

6- تعبیه هواکش

توجه به هواکش از موارد و نکات و تکنیک های بسیار مهم در لوله کشی فاضلاب می باشد که عدم توجه به آن منجر به ایجاد بوی بد در ساختمان میشود. در تمام بخش هایی که از سیفون استفاده میشود، حتما باید هواکش نیز در نظر گرفته شود. لذا لوله کشی فاضلاب سرویس بهداشتی بدون تعبیه هواکش یکی از بزرگترین اشتباهات می باشد و باید به آن توجه ویژه شود.

7- انتخاب زمان مناسب برای لوله کشی

لوله های فاضلاب اغلب پلیمری می باشند و بر اساس نوسانات دما با انبساط و انقباض روبرو خواهند شد. به همین دلیل در روزهای سرد زمستان اگر این لوله ها در فضای باز قرار گیرند، خیلی زود دچار ترکیدگی شده و کیفیت خود را از دست می دهند. بر همین اساس می توان گفت، یکی از مهم ترین اصول لوله کشی فاضلاب، انتخاب زمان مناسب برای کار است. تا حد امکان لوله های فاضلاب نباید در معرض هوای سرد قرار گیرنند و به همین دلیل روزهای گرم را با انجام این کار باید انتخاب کنید.

8- توجه به عایق بندی لوله های فاضلاب

همان طور که اشاره شد، لوله های فاضلاب در برابر نوسانات دمایی مقاومت کمی داشته و انبساط و انقباض منجر به ترکیدگی آنها میشود. به همین دلیل باید تمام لوله های فاضلاب که روکار بوده و در فضای باز قرار دارند، بهتر است عایق بندی شوند. این مساله مخصوصا در زمستان اهمیت بیشتری پیدا نموده و از ترکیدگی آنها جلوگیری می کند.

9- نصب مخزن رسوب گیر در لوله کشی فاضلاب

یکی از چالش های بزرگ در لوله کشی ساختمان ها، ایجاد رسوب و گرفتگی آنها می باشد. به همین دلیل لازم است از مخزن رسوب گیر استاندارد استفاده شود تا ذرات جامد در آن قرار گیرند.

10- نصب دریچه بازدید

در نقاطی که لوله های عمودی به افقی متصل میشوند، نصب دریچه باید جدی گرفته شود. این دریچه ها باید به گونه ای نصب شوند که دسترسی به آنها آسان باشد.

11- مقاوم سازی لوله های فاضلاب

برای افزایش قدرت استحکام لوله های فاضلاب، بهتر است در فاصله خالی زیر لوله ها از مقوا استفاده شود. تکه های مقوا زیر لوله ها از لرزش و حتحرک آنها جلوگیری نموده و مانع از ترک خوردگی خواهد شد. علاوه براین، با ملات نیز روی لوله ها پوشانده میشود تا کاملا محکم شده و با ضربه برخورد نکنند.

12- نصب سیفون در لوله کشی فاضلاب

در لوله کشی فاضلاب باید از سیفون استفاده شود تا مانع از انتشار بوی بد در محیط گردد. لوله های فاضلاب اگر برای مدت طولانی خشک باشند، محیطی مناسب برای رشد حشرات و ایجاد بوی بد خواهند بود. به همین دلیل باید از سیفون در لوله کشی استفاده شود تا همیشه مقدار کمی آب درون لوله ها وجود داشته باشد.

13- اتصال صحیح لوله کشی به فاضلاب شهری

در اتصال لوله های فاضلاب به فاضلاب شهری قوانین متعددی وجود دارد که باید توسط لوله کش رعایت شود. به عنوان مثال، یکی از مهم ترین آنها، عدم اتصال لوله کفشور تراس و بالکن به فاضلاب شهری می باشد. در حالت کلی هیچ یک از لوله های آب باران، پارکینگ و حیاط و زیر زمین نبایه به فاضلاب شهری متصل شوند. این قبیل فاضلاب ها باید وارد چاه جذبی ساختمان شوند.

14- توجه به محل عبور لوله فاضلاب

بر اساس استانداردهای لوله کشی فاضلاب، هیچ یک از لوله های فاضلاب نباید از اتاق آسانسور، بالای تابلوی برق و همچنین کانال های هوا عبور کنند. این اصول در مرحله نقشه کشی باید رعایت شوند.

15- استانداردهای لوله کشی فاضلاب آپارتمان ها

برای لوله کشی آپارتمان ها با تعداد طبقات زیاد برخی استانداردها وجود دارد که باید رعایت شوند. از مهم ترین آنها می توان به استفاده از هواکش کمکی اشاره کرد. اگر تعداد طبقات آپارتمان بیش از 10 است، هواکش کمکی باید در مسیر نصب شود. علاوه براین، فاضلاب سرویس بهداشتی باید از فضاهای مسکونی طبقات پایین تر عبور کند.

وسایل موردنیاز برای لوله‌کشی فاضلاب

اصلی‌ترین و الزامی‌ترین آچار برای لوله‌کشی فاضلاب شامل موارد زیر هستند:

• دستگاه جوش
• چسب
• انبردست قفلی و کلاغی
• آچار لوله گیر
• آچار تسمه‌ای
• آچارفرانسه
• لوله‌خم‌کن (هیدرولیکی یا دستی)
• حدیده
• برقوزن